فرهنگ دورکاری تا قبل از شیوع ویروس کرونا در بعضی از مشاغلی که وظایف پرسنل با تحویل فایل دیجیتالی تعریف می‌شد، وجود داشت. اما اوایل شیوع ویروس کوید 19، کارکردن افراد در منزل در موقعیت‌های شغلی مختلف نشان داد که این فرهنگ قابل ارتقا است. همچنین پیشرفت تکنولوژی و بهبود راه‌های ارتباطی از طریق اپلیکیشن‌ها و پلتفرم‌های مختلف به افراد امکان کارکردن از راه دور را ساده و محبوب‌ترکرد. تا جایی که امروزه مدیران ترجیح می‌دهند نیروی کار را با قرارداد دورکاری استخدام کنند تا قرارداد تمام‌وقت حضوری چرا که بسیاری از هزینه‌های شرکت کاسته می‌شود. در این مقاله به نکات مثبتی که ارتقای فرهنگ دوری ایجاد می‌کند نگاه اجمالی خواهیم کرد. در نهایت نکات منفی آن را هم گوشزد می‌کنیم.
دورکاری به چند دسته تقسیم می‌شود؟
کارکردن به صورت دورکاری (remote) به دو دسته‌ی دورکاری تمام‌وقت و دورکاری پاره‌وقت تقسیم می‌شود. در دورکاری تمام‌وقت، فرد موظف است 8 ساعت در روز را کاملاً در اختیار سیستم کاری شرکت خود باشد. در این مدت می‌بایست با ابزارهای ارتباطی و اپلیکیشن‌های پیام رسان با همکاران خود در ارتباط باشد و وظایف محول شده را به درستی انجام و تحویل کارفرما دهد. در این حالت فرد باید سعی کند، محل مناسبی را در خانه انتخاب کند یا در فضاهای کاری رایج مشغول به کار شود تا تمرکز خود را از دست ندهد. اما دورکاری پاره‌وقت، بیشتر بر تحویل به موقع پروژه‌ها متمرکز است و تنظیم و برنامه‌ریزی ساعت کاری به عهده‌ی خود فرد است. به این معنی که فرد لازم نیست تمام ساعت روز و کل هفته را کار کند.
محبوبیت دورکاری در میان کارفرمایان و کارمندان
1. کاهش هزینه‌ها
مهمترین مساله در مورد کارکردن به صورت دورکاری که مورد توجه کارمندان و کارگزاران قرار می‌گیرد، به صرفه بودن این روش است. فرد دورکار که اصطلاحاً به آن فریلنسر می‌گویند مجبور به پرداخت هزینه‌های رفت و آمد نیست. او می‌تواند به راحتی، وظایف و کارهای خود را در هر جایی با لپ تاپ خود انجام دهد و با دسترسی به اینترنت، فایل‌های خود را ارسال کند. از نگاه کارفرمایان نیز استخدام نیروی دورکار هزینه‌های کم‌تری دارد. چرا که معمولا حقوق نیروی دورکار از نیرویی که تمام مدت در شرکت حضور دارد پایین‌تر است. پرداخت هزینه‌های جانبی مانند تهیه‌ی سیستم، تجهیزات مورد نیاز و پرداخت بیمه از دوش کافرما برداشته می‌شود. و مهمترین از همه اینکه نیاز مبرم به تهیه‌ی دفتر کار احساس نمی‌شود. و مدیران و کارگزاران می‌توانند به داشتن دفتر کوچک و ساده بسنده کنند.
2. صرفه جویی در زمان
نکته‌ی حائز اهمیت دیگری که کارمندان دورکار از آن بهره می‌برند، نداشتن محدودیت زمانی و مکانی است. فریلنسر می‌تواند بنا به برنامه‌ریزی شخصی خود، در هر ساعتی از شبانه روز که احساس بهتری دارد به پروژه‌های خود رسیدگی کند. این برنامه‌ریزی زمانی توسط خود شخص باعث می‌شود فرد با اعتماد به نفس بیشتر و حس مثبت و با تمرکز بیشتری کارهای خود را انجام دهد. در نتیجه کارایی و بازده فرد بالا می‌رود. افراد با استعدادی که در مناطق محروم یا مناطقی با امکانات و فرصت‌های کاری کم زندگی می‌کنند می‌توانند بدون هیچ محدودیت جغرافیایی و مکانی، جذب شرکت‌ها شوند. در سطوح بالاتر، فریلنسر می‌تواند حتی با شرکت‌های خارجی نیز به صورت دورکاری همکاری کند. تنها داشتن یک خط اینترنت و رایانه شخصی یا لپ تاپ می‌تواند فرصت‌های کاری زیادی را به روی فرد با استعداد بگشاید. گفته می‌شود آمار بیکاری در کشور به دلیل روی آوردن افراد به دورکاری، تا حد قابل قبولی پایین آمده است.
3. دورکاری مانند خویش فرما بودن است
شاید برای شما هم پیش آمده باشد که از تجربه‌ی حس کارمند بودن در فضای کار، منزجر شده باشید. از طرفی افرادی هستند که علی رغم داشتن مهارت و استعداد کافی در کارشان، در بر قراری روابط اجتماعی دچار ضعف هستند. خوشبختانه انجام کار و وظایف به صورت دورکاری، این مشکلات را حل می‌کند. چرا که فریلنسر دیگر درگیر رعایت محدودیت‌ها، قوانین و چارچوب‌های تعریف شده شرکت نمی‌شود. در عوض، فرد فریلنسر در اتاق خود، رییس خود است و با برنامه‌ریزی شخصی خود، پروژه‌های محول شده را تحویل می‌دهد. چه چیزی بهتر از این که فرد حقوقتان را از خودتان بگیرید!
4. اثرات مثبت زیست محیطی دورکاری
همانطور که گفته شد در کارکردن به صورت دورکاری، نیازی به حضور فیزیکی فرد درسازمان یا شرکت نیست. از این رو رفت وآمد افراد تا حد قابل توجهی کاهش می‌باید. در نتیجه تعداد وسایل نقلیه و ترافیک در خیابان کم شده و به موجب آن، شاخص‌های آلودگی هوا کاهش می‌یابد. در شهرهای پرجمعیتی مثل تهران این کاهش ترافیک، فشار‌های عصبی را از دوش مردم برمی‌دارد و در روحیه‌ی آن‌ها اثر مثبتی بر جای می‌گذارد. از طرفی شیوع بیماری‌های ویروسی مانند ویروس کرونا که تاکنون جان بسیاری از مردم را گرفته از طریق رفت و آمد‌های غیرضروری انتقال آن، افزایش پیدا می‌کند. اما این روزها با روی آوردن به سمت فرهنگ دورکاری، خوشبختانه این رفت و آمدها کمتر شده است.
5. کارکردن به صورت دورکاری، چه نکات منفی را در بر دارد؟
فرهنگ دورکاری تنها شامل نکات مثبت نیست و مانند هر رفتار سازمانی، معایب و مشکلاتی را نیز به همراه دارد. در قسمت بعدی به برخی از مهمترین مشکلات این نوع از کارکردن اشاره می‌کنیم.
6. انزوای اجتماعی
یکی از مهمترین و جدی‌ترین مشکلات دورکاری، منزوی کردن افراد و دور کردن آن‌ها از جامعه است. وقتی اکثر مشاغل و وظایف فرد از طریق اینترنت و پلتفرم‌ها آن هم از خانه انجام شود، دیگر دلیلی برای بیرون آمدن فرد از خانه وجود ندارد. محدود شدن به خانه و نرفتن در جمع و جامعه، در طولانی مدت آسیب‌های روانی زیادی را به فرد تحمیل می‌کند و او را از جامعه دور می‌کند.
7. حواس‌پرتی و نداشتن تمرکز کافی
وقتی خانه تبدیل به محل کار می‌شود، خواه‌نا‌خواه تمرکز فرد به شدت کاهش پیدا می‌کند. مسائل خانوادگی و صحبت کردن دیگر اعضای خانواده، مانع از دقت و کارایی فرد در قبال انجام پروژه‌هایش می‌شود. توصیه می‌شود افرادی که برای انجام کارهایشان به دقت زیادی نیاز دارند، به فضاهای کار اشتراکی بروند و از محیط ساکت و امکانات این فضاها استفاده نمایند. اگر از آن دسته از افراد هستید که در شلوغی نیز تمرکز کافی دارید، برای ارتباط با افراد بیشتر می‌توانید به کافه‌ها بروید.
8. عدم اطمینان کافی به نیروی کار
یکی از چالش‌هایی که همواره کارفرمایان برای استخدام فرد دورکار با آن مواجه هستند، نداشتن اعتماد و اطمینان کافی به نیروی کار است. حتی اگر مصاحبه‌ی کاری به خوبی انجام شود، همواره این‌ت رس در دل کارفرمایان وجود دارد که شاید نیروی کار بدون هماهنگی کار را ترک کند. از طرفی برای فریلنسر نیز این نگرانی وجود دارد که علی‌رغم تحویل به موقع پروژه، دستمزد یا حقوق او پرداخت نشود و یا از مقدار تعیین شده کمتر باشد.
9. بیمه نبودن فریلنسر
در اکثر مشاغل به روش دورکاری، فرد فریلنسر تحت بیمه کارفرما قرار نمی‌گیرد و درآینده فرد نمی‌تواند از تسهیلات بیمه بهره‌مند شود. ولی خوشبختانه طرح اعمال بیمه‌ی مشاغل شناور و دورکار مطرح شده و امید است که اجرای آن بدون مانع انجام شود.
10. عدم نظارت بر کار پرسنل
در برخی از مشاغل که روش انجام کار از اهمیت ویژه ای برخوردار است، مدیران قادر به بررسی روند کار فرد فریلنسر نیستند. علاوه بر این احتمال اینکه پرسنل دورکار، اهمال کاری کنند نیز وجود دارد. اما در برخی دیگر از مشاغل تنها خروجی کار مهم است و روند انجام کار تاثیری در خروجی ندارد. استخدام نیروهای کار به صورت دورکاری برای این نوع از مشاغل از نظر صرفه اقتصادی به‌صرفه‌ترین است.
نتیجه‌گیری
در این مقاله سعی کردیم راهنمایی از نکات مثبت و منفی را برای کسانی که به دورکاری علاقه دارند، فراهم کنیم. همچنین سعی کردیم دید بهتری از این فرهنگ کاری برای کارفرما و کارمندان دورکار ارائه کنیم تا با چالش‌ها و فرصت‌های این شیوه آشنا شوید. اگر در حال حاضر مشغول به کار به صورت دورکاری هستید، فرهنگ‌های مختلف در این کار را با ما به اشتراک بگذارید تا به دیگران در شناخت هر چه بیشتر این سبک کمک کنید.
