بازی‌های ویدئویی و کامپیوتری چه مزایایی برای افراد دارند؟

از گذشته مردم به این مساله پی برده بودند که یادگیری با چاشنی سرگر‌‌می ‌و بازی‌ها ‌‌می‌تواند هم علاقه به یادگیری را بالا ببرد و هم قدرت عملکردی مغز را تقویت کند. در این میان، صنعت بازی‌های ویدئویی و کامپیوتری و تکنولوژی‌ های مربوط به بازی روز به روز در حال گسترس است و به طرفداران آن نیز افزوده ‌‌می‌شود. اما نگرانی‌هایی در این مورد وجود دارد که آیا آثار بازی کردن با بازی‌های کامپیوتری برای انسان مثبت است یا اینکه فقط برای او ضرر و زیان در پی دارد. در این مقاله قصد داریم ضمن بررسی ضرورت بازی‌ها برای ارتقای کارکرد مغز، به مزایای بازی‌های ویدئویی و کامپیوتری بپردازیم.

ضرورت بازی و سرگرمی

بنا به نظریه روانشناسان و جامعه شناسان، بازی‌ها و سرگر‌‌می‌هایی که انسان در سال‌های اولیه ی زندگی‌اش با آن‌ها سر و کار دارد، اثر عمیقی بر روحیه و شکل‌گیری شخصیت فرد ‌‌می‌گذارد. چرا که افراد به مرور، به شناخت ویژگی‌های خود در رابطه با بازی‌ها دست پیدا ‌‌می‌کنند. رشد و شکوفایی هیجانات و احساسات نیز با کمک بازی‌ها نمود پیدا ‌‌می‌کند. همچنین تعامل انسان با انسان و انسان با محیط از طریق بازی‌ها شکل ‌‌می‌گیرد. پس ضروری است که انسان در طی مراحل رشد خود، متناسب با علایقش بازی‌های مختلف را انجام دهد و آن را مختص به کودکان نبیند.

تغییر شکل بازی‌ها و دیجیتالی شدن آن‌ها

تفریحات و سرگر‌‌می ‌افراد که روزی در کوچه و خیابان و با گروهی از دوستان انجام ‌‌می‌شد؛ در چند دهه اخیر، جای خود را به بازی‌های ویدیویی و کامپیوتری داده است. این بازی‌ها بیشتر حالت رقابت و حل معما در فضایی هیجان انگیز و پرچالش دارد. اگر چه معایب این نوع بازی‌ها همواره مورد بحث بوده است اما از دیدگاه منطقی‌تر، از مزایا و آثار مثبت آن ‌نمی‌توان چشم‌پوشی کرد. در ادامه به آثار مثبت این بازی‌های کامپیوتری و دیجیتالی ‌‌می‌پردازیم.

فعال نگه داشتن ذهن

یکی از مهم‌ترین مزیت‌های بازی‌های کامپیوتری، فعال نگه داشتن مغز است. همان طور که جسم برای سالم ماندن و بهره‌مندی بیشتر نیاز به فعالیت‌های فیزیکی دارد، مغز انسان نیز برای هوشیار و فعال بودن نیاز به تقویت و حل چالش دارد. نتایج تحقیقات به دست آمده در زمینه‌ی علوم شناختی نشان ‌‌می‌دهد افراد سالمندی که در هفته چند بار بازی‌های فکری، حل معما یا بازی‌های کامپیوتری انجام ‌‌می‌دهند 2.6 برابر کمتر از افراد سالمند دیگر، دچار آلزایمر و زوال عقلی ‌‌می‌شوند. بنابراین بهتر است قبل از اینکه سالمند شویم، به این نوع بازی‌ها بیشتر روی بیاوریم.

بازی‌های کامپیوتری منبع عالی برای آموزش

اگر تا به حال آموزش زبان انگلیسی یا ریاضیات را کمک بازی‌ها تجربه کرده باشید، حتما متوجه این موضوع ‌‌می‌شوید که انگیزه‌ی شما برای یادگیری‌های بیشتر، چند برابر ‌‌می‌شود. از طرفی بیان مطالبی که به نظر دشوار است، با کمک بازی‌های کامپیوتری به چالش‌هایی راحت تبدیل ‌‌می‌شود. البته طراحی این نوع بازی‌ها که با هدف یادگیری است حتما ‌‌می‌بایست تحت نظارت موسسات و مراکز معتبر باشد تا نتیجه­ی منفی ناشی از انتقال مطالب اشتباه به افراد را در پی نداشته باشد.

تقویت هماهنگی بین اعضای مختلف بدن

در بسیاری از بازی‌های ویدیویی ‌‌می‌بایست همزمان و با سرعت، چشم و دست گیمر هماهنگ باهم کار کند تا به هدف خواسته شده در بازی برسد. شاید برای شما این سوال پیش بیاید که هماهنگی اعضای مختلف بدن، چه سودی برای فرد دارد؟ هماهنگی اعضای مختلف بدن، ناشی از سرعت بالا پردازش و تصمیم گیری در مغز است. وقتی این توانایی بصورت پیوسته در حال تقویت باشد، مغز همواره در حالت آماده باش قرار ‌‌می‌گیرد و ‌‌می‌تواند در مواقع ضروری هم دقیق و هم سریع تصمیم گیری کند. مثلا در رانندگی، ظاهر شدن بلافاصله ی مانع جلو ماشین و ترمز کردن یا منحرف شدن از جاده، تصمیمی است که شاید در صدم ثانیه باید اتخاذ و عملی شود و نیازمند حرکات هماهنگ چشم، پا و دست است.

رهایی از پریشانی ذهنی

شاید برایتان جالب باشد که بدانید با بازی کردن بازی‌های کامپیوتری و ویدیویی، ‌‌می‌توانید ذهن خود را از مسئله‌ای که شما را پریشان کرده، کاملاً دور کنید و ذهن خود را با فضایی جدید مطابقت بدهید. در برخی از بیمارستان‌ها، برای این که کودکان درد کمتری را احساس کنند، اتاقی برای بازی‌های کامپیوتری در نظر ‌‌می‌گیرند. منحرف کردن آگاهانه‌ی ذهن از تشویش فکری مثل درد یا غم کار آسانی نیست اما بازی‌های کامپیوتری این کار را برای ما راحت کرده است.

تعامل با افراد

اکثر ما فکر ‌‌می‌کنیم بازی‌های کامپیوتری فرد را منزوی ‌‌می‌کند و علاقه به معاشرت و دوست یابی را در افراد پایین ‌‌می‌آورد. اما برخی از بازی‌های کامپیوتری به گونه ای طراحی شده‌اند که نیازمند تشکیل گروه‌های چند نفره هستند. در این نوع بازی‌ها، تعاملات سازنده و همفکری بین هم‌تیمی‌ها لازم است تا بازی پیش برود. هم‌تیمی‌ها با چالش‌هایی رو به رو ‌‌می‌شود که نیاز دارند با هم صحبت و مشورت کنند و بهترین تصمیم را بگیرند. این فرصت شناخت و همفکری شاید هیچ گاه در دنیای واقعی اتفاق نیفتد.

تقویت خلاقیت

ویژگی انعطاف‌پذیری و انتخاب‌های متعددی که برای کارکترها و فضاها در بازی‌های کامپیوتری وجود دارد، باعث تقویت قدرت خلاقیت فرد، ایده‌پردازی و گسترش دیدگاه فرد ‌‌می‌شود.

تاثیر پذیری مثبت

به جرأت ‌‌می‌توان گفت بازی کردن بازی‌های کامپیوتری، تاثیر زیادی در ضمیر ناخودآگاه بازیکن دارد. اگر نوع بازی انتخابی فرد، مبارزه پی در پی همراه با به کارگیری اسلحه باشد و مرتباً مبارز را به کشتن کارکترهای طراحی شده در بازی بکند، مسلما روحیه‌ی خشم و عصبانیت فرد در محیط واقعی را ایجاد ‌‌می‌کند. اما از طرفی دیگر، بازی‌هایی هستند که حس انسان دوستی، رقابت سازنده و قدرت حل مسئله در فرد را ارتقا ‌‌می‌دهند. بنابراین همواره انتخاب فرد است که نوع تاثیر گذاری را بر ‌‌می‌گزیند. از این رو لازم است قبل از انتخاب صحیح بازی، اطلاعاتی راجع به آن کسب کنید.

شکست، پایان زندگی نیست

کسانی که بازی‌های کامپیوتری را بازی ‌‌می‌کنند حتما ‌‌می‌دانند که در هر مرحله ممکن است چندین بار شکست بخورند. از این شکست‌ها، درس‌هایی یاد ‌‌می‌گیرند و در مراحل بعدی از آن  استفاده ‌‌می‌کنند تا دوباره دچار اشتباه تکراری نشوند. همین موضوع ساده به تدریج در ذهن افراد این پند را ‌‌می‌دهد که شکست، پایان زندگی نیست و مجددا ‌‌می‌توان از نو شروع کرد. البته این در صورتی است که اشتباهات در زندگی واقعی، جبران ناپذیر نباشد.

تقویت مهارت حل مساله

گاهی در طراحی این نوع بازی‌ها، چندین علوم مختلف مانند روانشناسی، جامع شناسی و غیره دست به دست هم ‌‌می‌دهند تا بازی با استانداردهای تعریف شده را به بازار ارائه دهند. خوشبختانه استفاده و تقویت مهارت حل مساله در بسیاری از آن‌ها، به چشم ‌‌می‌خورد. برای مثال در بسیاری از این بازی کامپیوتری، فرد در دو راهی یا چند راهی قرار ‌‌می‌گیرد که ‌‌می‌بایست بدون هدر دادن وقت، برای ادامه ی بازی مسیری را انتخاب کند یا معمایی را حل کند تا به مرحله ی بعد برود. این چالش‌ها، انعطاف پذیری و سازگاری مغز را در مسائل واقعی نیز بهبود ‌‌می‌دهد.

نتیجه‌گیری

در این مقاله به نکات مثبتی که بازی های کامپیوتری و ویدیویی برای شما دارند، پرداختیم. این نکات مثبت می‌توانند اثرات خوبی را برای افراد داشته باشند و بر روی جوانب مختلفی از زندگی افراد تأثیر خوبی داشته باشد. شما به چه دلیلی بازی کامپیوتری و ویدیویی انجام می‌دهید؟ برای بهبود اوضاع و شرایط سلامتی بازی ها را انجام می‌دهید یا برای سرگرمی و گذراندن وقت؟ برای تقویت مهارت‌های مختلف چه بازی‌ هایی را پیشنهاد می‌دهید؟