اگر از اکثر افراد بعد از یک روز کاری سخت بپرسید چه چیزی آن‌ها را آرام می‌کند، پاسخ نشستن در مکانی آرام و به دور از صدا است. جایی که فرد به تنهایی خود نزدیکتر و از خلوت کردن با خود لذت می‌برد. در خلوت افراد ابزارهای مختلفی می‌تواند به آرامش آن‌ها کمک کند، به طور مثال خواندن کتاب، نوشیدنی مورد علاقه، آهنگی آرام و به طور معمول بدون خواننده، و دمای مطلوب اتاق غالباً ترکیبی آرامش‌بخش و دلپذیر برای افراد است. معمولاً نام این دست از فعالیت‌ها را مدیتیشن می‌گذارند. اما مدیتیشن یا مراقبه چیست؟
بر اساس منابع مختلف، تعاریف متفاوتی از مدیتیشن وجود دارد. مجله‌ی نیویورک تایمز در یکی از مقالات خود درباره‌ی تعریف مدیتیشن آن را فعالیتی در دسترس برای تمامی افراد می‌داند که می‌تواند به کاهش استرس و افزایش آرامش کمک می‌کند. در توصیف دیگری از این کلمه، آن را تکنیکی می‌دانند که برای افزایش آگاهی نسبت به زمان حال است. هنگامی که توصیفات مختلف در این باره را بررسی می‌کنیم به نقطه‌ی مشترکی می‌رسیم که این فرآیند راهی برای رسیدن به آرامش ذهنی است. اما اینکه این آرامش ذهنی و از چه طرقی به انسان‌ها منتقل می‌شود، چیزی است که انواع مراقبه را به وجود آورده است. همانطور که سلایق مختلفی برای پوشیدن لباس و خوردن غذا و دیگر عادات انسانی وجود دارد، مراقبه نیز فرد به فرد ممکن است متفاوت باشد، از این رو انواع مراقبه را به شما می‌گوییم تا دریابید کدام نوع از انواع زیر برای شما مناسب‌تر است.
انواع مراقبه کدام‌اند؟
مراقبه انواع مختلفی دارد که بر اساس نیاز هر فرد متفاوت است. 5 نوع از مراقبه‌های شناخته شده عبارتند از مراقبه‌ی ذهن‌آگاهی، معنوی، متمرکز، مانترا، و ماورایی. هر یک از این مراقبه‌ها کاربرد خاص خود را دارند که در این بخش توضیحی کوتاه درباره‌ی هر یک از آن‌ها می‌دهیم.
مراقبه‌ی ذهن آگاهی
این نوع مراقبه از آموزه‌های بودا نشأت می‌گیرد و در غرب پژوهش‌های بسیاری بر روی این نوع از مراقبه انجام شده است و در جوامع غربی طرفداران بسیاری دارد. اما چرا این اسم برای این مراقبه انتخاب شده است؟ این نوع مراقبه همانطور که از نامش پیداست به آگاهی نسبت به ذهن برمی‌گردد. به عبارت دیگر هر فرد در زمان انجام این مراقبه به افکاری که در ذهن دارد آگاه می‌شود و به تمامی افکاری که در لحظه از ذهن او عبور می‌کند توجه می‌کند. در آن لحظات فرد نه افکارش را قضاوت می‌کند و نه خود را درگیر آن می‌کند. این مراقبه برای افرادی مناسب است که معلمی ندارند و می‌توانند آن را به تنهایی انجام دهند.
مراقبه‌ی معنوی
مراقبه‌ی معنوی از آن دست مدیتیشن‌هایی است که در هر دین و آیینی پیدا می‌شود. همانطور که ادیان و مذاهب متفاوتی در دنیا وجود دارد، این نوع از مدیتیشن هم تنوع زیادی دارد و بسته به دین افراد این مراقبه متفاوت است. بر اساس تحقیقی که در سال 2017 در ایالت آمریکا انجام شده است، نشان می‌دهد که این نوع از مراقبه در میان کسانی که پیشتر به مصرف الکل دچار بوده‌اند، بیشتر استفاده می‌شود. استفاده از این نوع مراقبه در میان این افراد سبب شده است که مصرف الکل را کاهش دهند.
مراقبه‌ی متمرکز
این دست از مراقبه‌ها با استفاده از هر یک از حواس پنجگانه انجام می‌شود. شما می‌توانید با استفاده از حواس داخلی یا مسائل خارجی این تمرکز را به دست بیاورید. به طور مثال می‌توانید بر روی دم و بازدم تمرکز کنید. شمردن دم و بازدم استفاده از حواس داخلی است، اما برای تمرکز می‌توانید از حقه‌هایی که در کودکی برای خوابیدن استفاده می‌کردیم نیز کمک بگیریم. اگر شما از این مورد استفاده نمی‌کردید الآن برای تمرکز می‌توانید از آن استفاده کنید. تصور کنید در مزرعه‌ای هستید که گوسفندان زیادی دارد، حالا نرده‌ای را تصور کنید که گوسفندان از روی آن می‌پرند، حالا آن‌ها بشمارید. روش‌های دیگر شامل خیره شدن به ماه یا روشن کردن یک شمع یا گوش کردن به موسیقی است.
این مراقبه می‌تواند در ابتدا ساده به نظر برسد، اما کسانی که تازه کار هستند غالباً نمی‌توانند بیش از چند ثانیه تمرکز کنند. اگر تمرکزتان را از دست دادید، تلاش کنید تا مجدد آن را به دست بیاورید.
مراقبه‌ی مانترا
اگر برای شما این پرسش مطرح است که مانترا چیست باید آن را معادل زمرمه‌ی هنگام مراقبه در نظر بگیرید. این نوع از مراقبه در بسیاری از آموزه‌ها یافت می‌شود و در میان سنت هندی‌ها و بودایی‌ها رایج است. این مراقبه از یک صدای یکسان برای بالا بردن تمرکز استفاده می‌کند و معروف‌ترین صدایی که استفاده می‌شود صدای «om» است. این جنس از مراقبه برای بسیاری از افراد دلنشین است چرا که با استفاده از آن می‌توانند راحت‌تر تمرکز کنند و همچنین بسیاری از حالت ویبره و لرزانی که در اندام‌های خود احساس می‌کنند، لذت می‌برند. همچنین به خاطر داشته باشید که همه‌ی افراد نمی‌توانند در سکوت تمرکز کنند یا به طور کلی سکوت برای آن‌ها گزینه‌ی مناسبی نیست، این مراقبه برای این دسته از افراد مناسب‌تر است چرا که در خود سکوت ندارد و تکرار صدا می‌تواند به تمرکز کمک کند.
مراقبه‌ی ماورایی
مراقبه‌ی ماورایی مراقبه‌ای است که برای انجام آن به معلم احتیاج دارید و هزینه‌ی آن کشور به کشور متفاوت است. اولین بار ماهاریشی ماهش یوگی این مراقبه را در اواسط 1950 در هند اختراع کرد و سپس به همه‌گیری رسید. این مراقبه یکی از انواع مراقبه‌ی مانترا است. برای انجام آن باید چشم‌های خود را بسته و در حالت راحتی بنشینید سپس به سخنان معلم این مراقبه گوش دهید تا ببینید چگونه از مانترا می‌توانید استفاده کنید. معمولا کلاس‌های این مراقبه چهار جلسه‌ای است که در طول آن به شما این نوع مراقبه را می‌آموزند.
استادان مراقبه در جهان چه کسانی هستند؟
مراقبه نیز مانند هر کار دیگری نیاز به تمرین دارد و اگر افراد مطرح این حوزه را بشناسید، می‌توانید راحت‌تر راهکارهای هر یک از آن‌ها را انتخاب کنید و طبق آن پیش بروید.
از افراد مختلف در این حوزه می‌توان به تیچ نات هان، تارا براچ، دیانا وینستون، و دیپاک چوپرا اشاره کرد.
در بخش‌های قبلی به شما استادان و برخی از انواع مراقبه را معرفی کردیم تا با آگاهی به آن به دنبال مناسب‌ترین نوع مراقبه برای خود بگردید.
در ابتدای مقاله به توصیف محیط‌هایی پرداختیم که افراد در آن بیشتر احساس آرامش دارند اما در ادامه میخواهیم ابزارها و محیط‌های بیشتری که در آن می‌توانید به مراقبه بپردازید را توضیح دهیم. تا به این جای کار متوجه شدیم برخی از مراقبه‌ها را می‌توان به تنهایی انجام داد اما برخی دیگر به وجود شخصی ماهر در قاموس مربی یا معلم احتیاج دارد. در ادامه میخواهیم برخی از برنامه‌های سیستم عامل‌های اندروید و آی او اس را معرفی کنیم که با استفاده از آن‌ها می‌توانید به تنهایی و در هر ساعت از روز مدیتیشن انجام دهید.
Headspace
اگر تا به حال به دنبال انجام تمرینات مدیتیشن بوده‌اید، حتماً نام این برنامه را شنیده‌اید. این برنامه دارای انواع مراقبه‌ها برای سطوح مختلف از مبتدی تا حرفه‌ای است. اگر به هر دلیلی در طول روز به مراقبه‌ی سریع احتیاج داشتید، می‌توانید این برنامه را باز کرده و مراقبه‌های کوتاه آن را گوش دهید. این برنامه برای برخی از موارد رایگان است اما اگر بخواهید از تمامی امکانات آن استفاده کنید باید اشتراک آن را تهیه نمایید. این برنامه بر روی دستگاه‌های اندروید و آی او اس در دسترس است.
Prana Breath
این برنامه نیز برنامه‌ی مناسبی برای مدیتیشن است و حتی برنامه‌هایی برای افرادی که تمایل به ترک سیگار دارند را در خود جای داده است. نسخه‌ی پیشرفته‌ی این برنامه جداول و روش‌های تنفسی، و آزمون‌های سلامت را در اختیار شما قرار می‌دهد. این برنامه تنها بر روی دستگاه‌های دارای سیستم عامل اندروید قابل دسترس است.
Aware
برنامه‌ی Aware نیز به شما در آموزش مدیتیشن کمک می‌کند. این برنامه شامل آموزش‌های روزانه و مرحله به مرحله است و از مراحل ابتدایی و آسان مانند شمردن نفس‌ها شروع می‌شود و به مراحل پیچیده‌تر نیز راه پیدا می‌کند. این برنامه بر روی سیستم عامل‌های اندروید و آی او اس قابل استفاده است.
نتیجه‌گیری
امروزه در جهانی پر از هیاهو، هر فرد احتیاج دارد زمانی را به خود اختصاص دهد، بنابراین استفاده از انواع مراقبه برای افراد مختلف توصیه شده است. از آنجائیکه افراد در دنیای کنونی زمان کمتری دارند، بنابراین رفع این نیاز نیز باید در حداقل زمان صورت بگیرد. از این رو شرکت‌های مختلف برای رفع این نیاز بشر از ابزاری که هر روز در دستان ما است استفاده کردند تا خدماتی را در این راستا ارائه دهند. شما می‌توانید بر حسب سیستم عامل تلفن همراه خود به این برنامه‌ها دسترسی داشته باشید و از آن‌ها استفاده کنید که در این مقاله به چند برنامه‌ی مفید اشاره شد.
